Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілдің блогы Сіздердің маған тікелей шығуға мүмкіндіктеріңіз болуы үшін құрылды және де ол біздің арамызда сындарлы сұхбаттастық орнауына ықпал етеді деп сенемін - ойларыңызды жазыңыздар, пікір бөлісіңіздер, ұсыныс жасаңыздар. Мен сіздердің барлық пікірлеріңізді міндетті түрде оқимын.
17.11.2025
Бизнес-омбудсмен салықтық шегерімдерге тыйым салу нормасын кейінге қалдыра отырып енгізуді сұрайды
66
Қазақстанның Кәсіпкерлердің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкілі (КҚҚУ) Қанат Нұров Сенат Төрағасы М. С. Ашымбаевқа салық салудың жалпыға бірдей белгіленген салық режимі субъектілерге жеңілдетілген декларация негізіндегі арнайы салық режимін (АСР) қолданатын субъектілерден алынған тауарлар бойынша КТС шегерімдерін есепке жатқызуға тыйым салуды түзету жөнінде ұсыныстар жолдады (жаңа Салық кодексінің 286-бабының 16-тармағы).
Бұл шегерімдерге тыйым салу жалпыға бірдей белгіленген салық режимі субъектілері үшін шағын бизнес өкілдерімен ынтымақтастықты экономикалық тұрғыда тиімсіз етеді. Ал АСР қолданатын кәсіпорындардың 70%-ының жалпыға бірдей белгіленген салық режимі болжамды түрде ауысуы бухгалтерлердің көп мәрте жетіспеушілігі жағдайында салық есебінде техникалық «жаппай күйреуге» және кәсіпорындардың жабылуына әкелуі мүмкін.
Хатта салықтық шегерімдерге тыйым салу құқықтық қағидаттарды бұзатыны атап өтіледі. Біріншіден, бір мәміле бойынша салықтық жүктеменің негізсіз екі еселенуі орын алады (сатушы — АСР субъектісі ретінде айналымнан алынатын 4% құрамында корпоративтік табыс салығын да төлейді, ал жалпыға бірдей белгіленген салық режимі субъектісі — сатып алушы осы мәміле бойынша салық салынатын табысты есептеу кезінде салықтық шегерім құқығынан айырылады).
Екіншіден, салықтық шегерімдерге қабылдауға тыйым салынған шығыстар — бизнес салық салынатын табысты есептеу кезінде қай салық режимінде жұмыс істейтініне қарамастан, контрагенттердің мәртебесіне тәуелсіз түрде шегерімге жатқыза алатын нақты жұмсалған шығындар болып табылады.
Үшіншіден, шағын бизнеске қатысты салық салу режиміне байланысты негізсіз теріс кемсітушілік заңнаманың ең жоғары деңгейінде енгізіліп отыр.
Халықаралық тәжірибеде әртүрлі салық режимдері арасындағы шегерімдерге тыйым салу қарастырылмаған, әрі дамушы экономикалардағы жұмыс орындарының 60%-дан астамы шағын және ірі кәсіпорындар арасындағы жеткізілімдер есебінен құрылады. Бұл экономикалық байланыстарды үзуге болмайды.
Шегерімдерге толық тыйым салудың жүйелік тәуекелдерін және адал емес салықтық оңтайландыруға жол бермеудің маңыздылығын ескере отырып, КҚҚУ Сенат Төрағасына салықтық әкімшілендірудің балама тетіктері жөніндегі кәсіпкерлер қауымдастығының ұсыныстарын жолдады:
- шегерімдерді тек өзара байланысты тұлғалар арасындағы операциялармен шектеу;
- тәуекелге бағдарланған бақылауды қолдану;
- АСР қолдану үшін шекті айналым мөлшерін Кәсіпкерлік кодекстің 24-бабына сәйкес шағын бизнес өлшемдеріне дейін төмендету;
- АСР субъектілерінің жалпыға бірдей белгіленген салық режимі субъектілерімен жұмыс істеуі кезінде айналымға 8% мөлшерлемесін белгілеу.
«Альтернативті шараларды іске асыру және/немесе бизнеске шарттар мен операциялық модельдерді түзету үшін жеткілікті уақыт беру мақсатында шегерімдерге тыйым салу нормасын кемінде 18 ай мерзімге кейінге қалдырып енгізу туралы заң жобасын бастамалау қажет», — деп ұсыныс білдірді Сенат Төрағасына Қанат Нұров.
Хатқа сілтеме:
