Қазақстан Республикасының
Бас Прокуроры
Б.Н. Асыловқа 

Құрметті Берік Ноғайұлы! 

«АҚ Тәртіп» ЖШС (бұдан әрі – Серіктестік) Директорлар кеңесінің төрағасы Н.А. Байтуреев тарапынан менің атыма Алматы қаласының прокуратурасы мен жергілікті атқарушы органдары тарапынан Серіктестікке қатысты заңсыз әрекеттер жасалғаны жөнінде өтініш келіп түсті. Аталған органдар заңды негізсіз бұл ЖШС акцияларын, бұған дейін қаланың коммуналдық меншігінде болған акцияларды сату-сатып алу заңдылығына қатысты сот істерін қозғаған.

Серіктестік тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау және әкету қызметін жүзеге асырып, кәсіпорынды дамытуға өз қаражатын инвестициялап келеді. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 30 желтоқсандағы №1141 қаулысымен бекітілген 2016-2020 жылдарға арналған жекешелендірудің кешенді жоспарына сәйкес «Тартып» АҚ жекешелендіруге жататын нысандар тізбесіне енгізілген.

Осыған байланысты 2017 жылы Алматы қаласының әкімдігі 33,98% (5946 дана) акцияны сату туралы хабарлама жариялады. «ОЮК Invest Capital» ЖШС тәуелсіз сарапшысының бағалауына сәйкес акциялар топтамасының нарықтық құны 188 085 000 теңге деп анықталды. Бағалау тапсырыс берушісі ретінде Алматы қаласы Қаржы басқармасы (бұдан әрі – Қаржы басқармасы) әрекет етті. Аукцион қорытындысы бойынша жеңімпаз болып 207 363 713 теңге ұсынған «Kaz Waste Management» ЖШС танылды. 2017 жылғы 18 қазанда Қаржы басқармасы мен «Kaz Waste Management» ЖШС арасында осы баға бойынша акцияларды сату-сатып алу шарты жасалды.

Акцияларды сатып алған сәттен бастап Серіктестік өз міндеттемелерін адал орындап, алты жыл бойы кәсіпорынды дамыту мен жабдықты жаңартуға инвестиция салып келді. Алайда 2023 жылғы 12 шілдеде Алматы қаласының прокурорының негізсіз және күтпеген талабымен Алматы қаласының Мамандандырылған ауданаралық экономикалық соты акцияларды жекешелендіру шартын жарамсыз деп таныды.

Тиісінше, сатып алушы акцияларды, ал сатушы ақшаны қайтаруы тиіс еді – яғни тараптар заңнамаға сай бастапқы жағдайына келтірілуі керек болатын. Сатып алушы бұл шешімді орындауға келісім білдіргенімен, осы кезеңнен бастап Алматы қаласының прокуратура органдары акцияларды сатып алушыға қарсы өзге де талаптар қозғап, олардың барлығы соттармен қабылданбады.

Мысалы, 2024 жылғы шілдеде Алматы қаласының Мамандандырылған экологиялық прокуратурасы «Kaz Waste Management» ЖШС-нен «Тартып» АҚ пайдасының 33,98 %-ын өндіріп алу туралы тағы бір талап қойды: 2018 жыл үшін – 155 739 085 теңге, 2019 жыл үшін – 285 204 033 теңге, 2020 жыл үшін – 336 621 017 теңге, барлығы – 777 565 035 теңге. Алайда осы кезеңдерде акционерлердің жалпы жиналысы дивиденд түрінде пайда бөлу туралы ешқандай шешім қабылдамаған, өйткені барлық табыс өндірісті дамытуға қайта инвестицияланған болатын.

Алматы қаласының Мамандандырылған экономикалық сотының 2024 жылғы 25 қыркүйектегі шешімімен прокуратураның бұл қосымша талабы қанағаттандырылмады, бірақ апелляциялық алқа бірінші инстанция шешімін жойып, істі өз өндірісіне алды. Дегенмен, 2025 жылғы 27 мамырда Алматы қалалық сотының азаматтық істер жөніндегі сот алқасы бұл талапты қайтадан қанағаттандырусыз қалдырды.

2025 жылғы шілдеде Алматы қаласының экологиялық прокуратурасы «Kaz Waste Management» ЖШС-не, «АҚ Тәртіп» ЖШС-не және «Азаматтарға арналған үкімет» мемлекеттік корпорациясы» КЕАҚ Алматы қалалық филиалына қарсы «Тартып» АҚ-ның ЖШС болып қайта ұйымдастырылуын жарамсыз деп тану және тиісінше жарғылық капиталдағы үлесті қайтару туралы тағы бір талап берді. Бұл талап ешқандай қисынды негізге ие болмады, себебі қайта ұйымдастыру даулы акцияларды кері қайтару мәселесі туындағанға дейін әдеттегі шаруашылық қызмет шеңберінде жүзеге асырылған. Сондықтан бұл қайта ұйымдастыру акцияларды сатып алу фактісі бойынша жауапкершіліктен жалтару мақсатында жасалмаған әрі ондай мақсатты көздеуі де мүмкін емес еді. Бірнеше күннен кейін прокуратура өз талабын қараусыз қалдыруды сұрағанымен, кейінірек, 2025 жылғы қыркүйекте, мазмұны ұқсас талапты қайтадан берді, ол қазіргі уақытта қаралу үстінде.

Осылайша, мемлекеттік органдардың негізсіз, ойдан шығарылған себептерге сүйенген талаптары мен олардың бірізді емес ұстанымы бизнесті ашық және әділетсіз қудалау сипатына ие екенін көрсетеді.

2017 жылғы жекешелендіру ҚР заңнамасына қатаң сәйкестікте өткізілгенін атап өткен жөн. Акциялардың нарықтық құнын конкурс ұйымдастырушысы ретінде әрекет еткен Алматы қаласы Қаржы басқармасының тапсырысы бойынша тәуелсіз бағалаушы айқындаған. Сондықтан мәмілені жарамсыз деп тануға ешқандай құқықтық негіз болмаған, ал Серіктестіктің әрекеттері адал әрі заңды болып табылады.

Прокуратураның көпсанды талаптары мен мемлекеттік органдар тарапынан көрсетілген әкімшілік қысым кәсіпорын қызметіне кері әсерін тигізіп, оның тұрақтылығына қауіп төндіруде, еңбек ұжымында әлеуметтік шиеленіс тудырып, инвесторлардың сенімін төмендетуде. Мұндай жағдайларға жол беруге болмайды, өйткені бұл бизнестің мемлекеттік институттарға деген сенімін әлсіретеді және Президенттің кәсіпкерлікті қорғау мен дамыту саясатына қайшы келеді.

Мемлекет басшысы бірнеше рет атап өткендей, прокуратура органдары заңдылық пен кәсіпкерлердің құқықтарын қорғаудың кепілі болуы тиіс, ал бизнесті шектеу немесе оны жоғалтуға әкелетін әрекеттердің бастамашысы болмауы керек. Осыған байланысты инвестициялық ахуалдың құқықтық негіздерін шайқалтатын мұндай тәжірибені дереу тоқтатып, тиісті шаралар қабылдау қажет.

Жоғарыда баяндалғандарды ескере отырып, Сізден Алматы қаласы прокуратурасының әрекеттеріне объективті баға беріп, олардың процессуалдық шешімдерінің заңдылығын тексеруді және прокурорлық ықпал ету шараларын қабылдауды, соның ішінде 2023 жылғы 12 шілдеде қабылданған Алматы қаласының Мамандандырылған ауданаралық экономикалық сотының шешімін жоюды сұраймын. Бұл кәсіпкердің бұзылған құқықтарын қалпына келтіру, қаланың инфрақұрылымдық кәсіпорнын банкротқа ұшыратпау және болашақта өзге бизнестерге осындай қысым көрсетуді болдырмау мақсатында қажет.

Тексеру нәтижелері және қабылданған шаралар туралы Қазақстан кәсіпкерлерінің құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл ретінде мені хабардар етуіңізді сұраймын.

Қосымша: өтініш және өзге де материалдар. 

Құрметпен,   
Қазақстан кәсіпкерлерінің
құқықтарын қорғау жөніндегі уәкіл 
Қ. Нұров